بررسی ژئوپلتیکی نقش سیاسی ، دفاعی حزب الله در ساختار سیاسی لبنان

تا قبل از دهه ی 1960 به رغم اینکه شیعیان از قدیمی ترین طوایف این کشور محسوب می شوند ، به شدت در ضعف به سر می بردند. در حالی که اقوام دیگر از حامیان قدرتمندی برخوردار بودند، شیعیان از این مهم بهره ای نداشتند. اقوام دیگر به کمک حامیان خود اهرم های مهم قدرت را در اختیار داشتند؛ در صورتی که شیعیان از کمترین قدرت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برخوردار نبودند. این وضعیت در حالی به شیعیان تحمیل شده بود که ایشان از قابلیت های لازم همچون جمعیت زیاد،علما ودانشمندان بزرگ و ایدئولوژی غنی اسلامی برخوردار بودند، ولی همچنان از جهت جغرافیایی در انزوا و از جهت سیاسی ضعیف باقی مانده بودند. این دوره از اواخر دهه ی 1960 با ورود امام موسی صدر به صحنه ی لبنان آغاز شد و با حمله رژیم صهیونیستی به لبنان در ژوئن 1982 به پایان رسید. ایشان برای هویت بخشی به شیعیان لبنان دو سازمان را تأسیس کرد. هدف مشترک از تأسیس این دو سازمان ، رشد آگاهی در بین شیعیان بود. اولین تشکیلات «حرکه المحرومین»بود که فعالیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را سازماندهی می کرد. دومین سازمان «افواج المقاومه»یا «امل»بود که تشکیلات نظامی محسوب می شد؛ در همین راستا آموزش نظامی جوانان شیعه آغاز شد. نیروهای نظامی تحت رهبری امام موسی صدر عملیات متعددی علیه رژیم صهیونیستی انجام دادند؛ در واقع ریشه ی مقاومت اسلامی ( حزب الله لبنان ) به این دوره باز می گردد.اقدامات امام موسی صدر، شیعیان لبنان را به این باور رساند که می توانند نقش تأثیرگذاری قوی در حوزه های مختلف اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... در جامعه ی لبنان ایفا کنند. این باور سرآغاز تحولات بعدی شد.لذا این تحقیق به دنبال تبیین این مطلب است که جایگاه و کارکرد حزب الله در ساختار سیاسی لبنان چیست؟ و چه رابطه ای بین مولفه های ژئوپولیتیکی بویژه در ساختار سیاسی، دفاعی لبنان برقرار است؟این تحقیق بر پایه این فرضیات استوار است: در عین حالی که تحولات ژئوپولیتیکیلبنان به نوعی متاثر از غرب است، اما تاثیر حزب الله بر این تحولات خصوصا در ساختار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی لبنان بسیار قوی است.نتایج بدست آمده نیز حاکی از آن است که حزب الله توانسته با نفوذ در لایه های مختلف سیاسی و اجتماعی لبنان و با ایجاد تفاهم کاری با مجموعه ارتش لبنان موجبات ایجاد یک ثبات سیاسی و اجتماعی را در لایه های حمختلف با توجه به موجودیت ملیت ها ایجاد نماید. کما اینکه جریان وابسته به غرب نیز همواره به عنوان یک جریان چالش برانگیز در لبنان نقش قابل توجهی را ایفا می نماید. واژگان کلیدی: ژئوپلتیک، جنبش حزب الله، لبنان